Przestrzeń - droga w jarzmie

Most kratownicowy i droga to typowe pokazanie przestrzeni i perspektywy. Sama droga świetnie się nadaje do tego celu, gdyż jest jednorodna, płaska, widoczna w dal i na ogól jest jedną wielką linijką, bo ma namalowane pasy i oznaczenia (lub stoją przy niej drzewa, znaki drogowe lub inne obiekty - niczym skala linijki). Kratownica mostu podbudowywuje przestrzeń w pionie. Zdjęcie przedstawia przeprawę przez Wisłę na krajowej dziewiątce koło Tarnobrzega.

Nikon D90

Czym się różni rozważanie na temat przestrzeni od rozważania na temat perspektywy? Te oba zjawiska są ze sobą nierozłącznie powiązane. Można ich łatwo używać zamiennie.

Otóż przestrzeń jest podzbiorem perspektywy. Droga jako taka jest świetnym przykładem perspektywy, bo - jak pisałem przy opisie dzisiejszego zdjęcia - jest na ogół płaska (w sensie geograficznym), a więc widoczna w dal, a poza tym jest pełna rożnych znaczników wyznaczających perspektywę (drzew, znaków drogowych, budynków). Sama droga oczywiście także zmniejsza się perspektywicznie w dal, ale ta dodatkowa oprawa uczucie perspektywy znacznie pogłębia.

Przestrzeń związana z drogą jest wtedy gdy mamy widoczny trzeci wymiar. Bez tego droga jest płaska jak pokazana w ukosie na ekranie nawigacji GPS. Gładkie niebo z przepięknymi chmurami będzie odbierane jako płaskie tło zdjęcia drogi, choć wiemy, że chmury są też trójwymiarowe. Może jedynym wyjątkiem od tej zasady byłoby zdjęcie jakiejś (najlepiej amerykańskiej - bo oni mają tam takie warunki) drogi, która jest w całkowicie płaskim i gładkim terenie, np na jakiejś pustyni. Wtedy cienie padające od chmur mogłyby dać pojęcie o trójwymiarowości nieba, odciskając się na gruncie.

Jednak zdjęcia w warunkach europejskich raczej nie pokażą takiego efektu "odciskania się" nieba na ziemi. Dlatego przestrzeń nad drogą mogą budować elementy naturalne (drzewa obejmujące niebo nad drogą swoimi konarami) albo sztuczne (kratownica mostu, mocowania trakcji, ramiona sygnalizatorów świetlnych, kładki i mosty przerzucone nad drogą itp.). Mosty drogowe, wyposażone w konstrukcje kratownicowe, nadają się do tego najlepiej. Mosty wiszące też tworzą przestrzeń, ale bardziej subtelną, mniej "pudełkowatą". Oczywiście to samo stosuje się do dróg żelaznych - a nawet bardziej, gdyż tory kolejowe częściej są puszczone po mostach o kratownicowej konstrukcji.